ال سی دی یا LCD (LIQUID CRYSTAL DISPLAY - نمایشگر کریستال مایع) نوعی از نمایشگرهای صحفه صاف است که از کریستال مایع برای فرآیند عملیاتی خود بهره میبرد. ال سی دی ها استفاده های بسیار مختلفی برای مصرف کنندگان و در فعالیت های تجاری دارند که نمونه آن را در گوشی های هوشمند، تلوزیون ها، نمایشگرهای مختلف و دستگاه های دارای پنل های نمایشی میتوانید ببینید. LCD ها جهش بزرگی نسبت به فناوری های پیشین خود بودند که شامل LED (LIGHT EMITTING DIODE - دیوید های ساطع کننده نور) و نمایشگر های گاز-پلاسمایی میشدند.
LCD ها این امکان را فراهم کردند که نمایشگرها بسیار باریکتر از نسل کاتود نوری (CRT) ساخته شوند. این نمایشگرها مصرف برق بسیار کمتری نسبت به LEDها و نمایشگرهای گازی دارند چوناز قاعده به دام انداختن نور به جای ساطع کردن آن استفاده میکنند. برخلاف LED ها که نور را تولید میکنند، مایع کریستالی در ال سی دی تصویر را با استفاده از بک لایت نشان میدهد.
همانگونه که ال سی دی فناوری های قدیمی را برکنار کرد، خودش نیز با فناوری های مانند OLED بازنشسته شد.
ال سی دی ها چگونه کار میکنند؟
هر نمایشگر از میلیون ها پیکسل ساخته شده است. کیفیت نمایشگر معمولا با تعداد پیکسل های بکار رفته در آن سنجیده میشود، برای مثال نمایشگری با کیفیت ۴K از ۲۱۶۰×۳۸۴۰ یا ۲۱۶۰×۴۰۹۶ پیکسل ساخته شده است. هر پیکسل از ۳ ریز پیکسل ساخته شده که رنگ های قرمز،آبی و سبز دارند و عموما RGB نامیده میشوند. وقتی که ریز پیکسل ها تغییری در ترکیب رنگ خود ایجاد کنند، رنگ متفاوتی در پیکسل ایجاد میشود. با تمام پیکسل هایی که در باهم کار میکنند، نمایشگر میتواند میلیون ها رنگ را نمایش دهد. وقتی که این پیکسل ها مرتبا خاموش و روشن شده و تغییر رنگ میدهند، تصویری که ما میبینیم ساخته میشود.
روش کنترل پیکسل ها در انواع مختلف نمایشگرها متفاوت است، برای مثال در نمایشگرهای CRT، LED، LCD و نسل های جدیدتر هرکدام روش متفاوتی برای کنترل پیکسل ها دارند. بطور خلاصه ال سی دی ها با چراغی به اسم بک لایت تولید نور کرده و پیکسل ها بصورت الکترونیکی خاموش و روشن میشوند، در حالی که از کریستال مایع برای گردش نور متقارن استفاده میشود. فیلتر شیشه ای متقارنی روبرو و پشت پیکسل ها قرار گرفته و فیلتر جلویی بصورت ۹۰ درجه قرار میگیرد. بین این دو فیلتر کریستال مایع وجود دارد که به صورت الکترونیکی خاموش و روشن میشود.
ال سی دی ها از شبکه نمایش با ماتریکس فعال یا غیرفعال ساخته شده اند. ال سی دی های ساخته شده با ماتریکس فعال را نمایشگر ترانزیستوری فیلم نازک (TFT) نیز می نامند. ال سی دی های با ماتریکس غیر فعال، شبکه ای از رساناها دارند که در هر تقاطع از این شبکه، یک پیکسل قرار گرفته است. جریانی به ۲ سر رسانای روی شبکه فرستاده میشود تا نور هر پیکسل را کنترل کند.
در ماتریکس های فعال، در هر تقاطع پیکسلی یک ترانزیستور قرار گرفته که با این روش، جریان کمتری برای مدیریت روشنایی هر پیکسل در نمایشگر نیاز است. به همین دلیل در نمایشگرهایی با ماتریکس فعال، جریان میتواند سریعتر قطع و وصل شده و این قابلیت زمان رِفرِش نمایشگر (REFRESH RATE TIME) را بهبود میبخشد.
بعضی از ال سی دی های ماتریکس غیر فعال اسکن دوگانه دارند، یعنی دوبار همزمان، با جریان شبکه را اسکن کرده درحالی که در فناوری اصلی این حالت یکبار اتفاق می افتد. بهرحال فناوری ماتریکس فعال نسبت به رقیب خود برتری دارد.
انواع ال سی دی ها
- کریستال مایع تابیده (TN که مخفف TWISTED NEMATIC) این مدل از نمایشگر ها ارزان هستند و زمان واکنش بالایی دارند. اما نمایشگرهای TN نرخ کُنتراست کم، کُنتراست رنگ پایین و نمود زاویه های کم کیفیت تری دارند.
- پنل های IPS (IN PANEL SWITCHING DISPLAYS - نمایشگر های سوییچ کننده درون پنل) نرخ کنتراست، کنتراست رنگ و نمود زاویه های بهتری نسبت به نمایشگرهای TN دارند.
- پنل های VERTICAL ALIGNMENT PANEL) VA - نمایشگر چینش عمودی) کیفیت متوسطی داشته و بین دسته TN و IPS قرار میگیرد.
- پنل های AFFS (ADVANCED FRINGE FIELD SWITCHING - سوییچ کننده پیشرفته در حاشیه پنل) بهترین کیفیت را در نرخ تولید رنگ داشته و در عملکرد از IPS ها نیز بهتر عمل میکند.
تفاوت بین LCD، OLED و QLED
ال سی دی ها هم اکنون با فناوری های جدیدتری جایگزین شده اند ولی کاملا بی کاربرد نیستند. فناوری جدیدتر OLED (دیودهای ساطع کننده نور ارگانیک -ORGANIC LIGHT EMITTING DIDOE) نام دارد.
OLED ها در مقایسه با ال سی دی ها که پنل دوگانه دارند، از پنل شیشه ای یا پلاستیکی واحدی استفاده میکنند. چون این نمایشگرها مانند LCD ها به بک لایت نیازی ندارند، دستگاه های ساخته شده با OLED ها معمولا باریکتر و کم حجم تر هستند. این فناوری همچنین رنگ سیاه تیره تر و پرعمق تری دارد، چون در OLED هر پیکسل به صورت تکی روشن و خاموش میشود.
برای فهمیدن بهتر مثال زیر به شما کمک خواهد کرد:
در پنل های ال سی دی اگر عموم صحفه سیاه باشد و فقط نقطه ای از آن نیاز به روشن شدن داشته باشد، بک لایت و بک پنل کاملا روشن شده تا نور مورد نیاز آن نقطه را تامین کند و این فرآیند باعث نشت نور و سفید شدن کل صحفه نمایشگر میشود.
اما در OLED ها، فقط پیکسل های همان نقطه روشن شده و بقیه پیکسل ها خاموش میماند که باعث بوجود آمدن رنگ های سیاه و تیره پرعمق تر میشود. در ضمن این فناوری باعث بوجود آمدن کنتراست رنگ بهتر، نمود زوایای واضح تر و مصرف برق کمتری میشود.
📣حتما ببینید : تفاوت LCD و OLED چیست ؟
چون OLED پنل پلاستیکی دارد میتوان به راحتی آنرا شکل داد، خم کرد و هنوز تصویر را نمایش داد. این حالت را در مانیتورها و تلوزیون های خمیده یا موبایل های لبه دار و خم شونده مانند گوشی SAMSUNG GALAXY FOLD میتوان مشاهده کرد.
اما OLED ها گران قیمت تر بوده و میتوانند مانند نمایشگر های پلاسما، دچار مشکل سوختگی تصویر روی پنل شوند (یعنی بعد از عوض شدن تصویر، شکل قبلی روی نمایشگر میماند).
QLED مخفف نمایشگر کوانتومی دیودهای ساطع نور بوده که توسط سامسونگ تولید شده و در تلوزیون های مدل بالا و مدرن تر دیده میشود. QLED ها مشابه ال سی دی ها عمل کرده و هنوز میتوان آنها را نوعی ال سی دی تلقی کرد. در QLEDها لایه ای از فیلم نقطه کوانتومی را به ال سی دی اضافه میکنند که شفافیت و رنگ تصویر را به نسبت ال سی دی ها به طور چشمگیری افزایش میدهد. این فیلم نقطه کوانتومی از ذرات کوچک کریستال نیمه هادی ساخته شده است. این ذرات میتوانند خروجی رنگ کنترل شونده ای داشته باشند.
برای انتخاب بین QLED و OLED میتوان گفت که QLED ها روشنایی بیشتری داشته و دچار سوختگی تصویر نمیشوند، اما OLED ها نرخ کنتراست و عمق رنگ تیره بیشتری دارند.
در این مطلب با انواع پنل های نمایش از جمله LCD، LED، OLED و QLED آشنا شدیم و تفاوت و مزیت های هرکدام را بررسی کردیم. اکنون شما میتوانید نسبت به نیاز خود، پنل نمایشگر مورد نظر را آگاهانه تر انتخاب کرده و انتخاب حرفه ای تری در خرید محصولات الکترونیکی مانند تلوزیون، مانیتور یا گوشی تلفن همراه داشته باشید.
دیدگاهتان را بنویسید